ភោជនីយដ្ឋាន Lyla, ភ្នំពេញ
ថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨
(រៀបចំសម្រាប់ថ្លែង)
ស្ថាប័នសារព័ត៌មានដើរតួនាទីសំខាន់បី នៅក្នុងប្រទេសមួយ។ ទីមួយ សារព័ត៌មានដែលមានភាពសេរី មានការទទួលខុសត្រូវនៅក្នុងការធ្វើអោយសាធារណជនដឹងពីការវិវត្តនៅក្នុងមូលដ្ឋាន និងនៅក្នុងប្រទេសទាំងមូល បានត្រឹមត្រូវ និងទាន់ពេលវេលា ដូចជាសេចក្តីថ្លែងការណ៍ទាក់ទងនឹងគោលនយោបាយ ផែនការវិនិយោគ បទល្មើស ការងារសាធារណការ សកម្មភាពរបស់ពលរដ្ឋ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ជាដើម។ រឿងទាំងនេះត្រូវតែបង្ហាញការពិត តែគេថែមទាំងមានការទទួលខុសត្រូវក្នុងការពន្យល់ពីបរិបទនៅជុំវិញការវិវត្តទាំងនេះ រួមទាំង ទស្សនៈបន្ថែមទៀត។
ទីពីរ ផ្នែកសារព័ត៌មានគឺជាអ្នកតាមដានឯករាជ្យរបស់សាធារណជន ដោយធ្វើអោយរដ្ឋាភិបាល ក្រុមហ៊ុន និងអង្គការដទៃទៀតមានគណនេយ្យភាព។ បើគ្មានសារព័ត៌មានដែលសេរីទេ នោះពលរដ្ឋមិនដឹងពីអំពើពុករលួយទេ។ គេមិនដឹងអំពីកិច្ចព្រមព្រៀងដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់គេចុះជាមួយក្រុមហ៊ុនបរទេសឬប្រទេសផ្សេង ដើម្បីបញ្ជាក់ អោយដឹងច្បាស់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនោះបំរើប្រយោជន៍អោយប្រជាជនខ្មែរទាំងអស់។ គេមិនដឹងថា តើអ្នកណានៅពីក្រោយការទិញដី ឬការកាប់ឈើខុសច្បាប់ពាសវាលពាសកាល។ គេនឹងមិនដឹងនូវអ្វីដែលអ្នកតំណាងជាប់ឆ្នោតរបស់គេនិយាយនៅក្នុងរដ្ឋសភា អ្វីដែលគេធ្វើជាមួយអន្តរជាតិ ឬថាតើផលប្រយោជន៍នៃមុខរបររកស៊ីរបស់គេដើរផ្ទុយនឹងផលប្រយោជន៍នៃភារកិច្ចក្នុងមុខតំណែងផ្លូវការរបស់គេឬអត់នោះទេ។
ទីបី ផ្នែកសារព័ត៌មានមានការទទួលខុសត្រូវក្នុងការផ្តល់ទស្សនៈនានាជាច្រើន ផ្តល់ជាវេទិកាសំរាប់អោយគេចែករំលែកទស្សនៈជាមួយប្រជាជន។ ពលរដ្ឋ ឯកអគ្គរដ្ឋទូត អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការផ្នែកសារព័ត៌មានរបស់រដ្ឋាភិបាលសុទ្ធតែមានចំណែក និងតួនាទី នៅក្នុងរឿងនេះ។ វាគ្មានអ្វីខុសទេបើគេគាំទ្រមតិលើគោលជំហរឬទង្វើអ្វីមួយ ពិសេសបើការគាំទ្រនោះភាពត្រឹមត្រូវ ឬមានហេតុផលត្រឹមត្រូវ។ ការទទួលបានព័ត៌មានដោយសេរីគឺជាការចាំបាច់ សំរាប់អោយពលរដ្ឋអាចប្រកាន់ជំហរលើបញ្ហាសំខាន់ៗ សំរេចលើការផ្លាស់ប្តូរ និងទាមទារអ្វីដែលល្អបំផុត ពីមេដឹកនាំរបស់គេ។
សេរីភាពផ្នែកសារព័ត៌មានគឺជាគ្រឹះនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ដើម្បីអោយសង្គមមួយមានការទទួលខុសត្រូវ ហើយមានអំណាច គេត្រូវដឹងព័ត៌មាន។ ពាក្យទាំងនេះត្រូវណាស់នឹងសង្គមនៅកម្ពុជា។ កាលពីឆ្នាំទៅ ស្ថានទូតអាមេរិកបានឃើញការបង្រ្កាបរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទៅលើផ្នែកសារព័ត៌មានសេរី ដែលជាការធ្វើអោយបាត់បង់ប្រភពព័ត៌មានឯករាជ្យជាច្រើន នៅក្នុងប្រទេស។ អ្នកសារព័ត៌មាន ដែលតាំងពីទសវត្សឆ្នាំ ១៩៩០ មក អាចធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ដោយសេរីស្តីពីអំពើពុករលួយ ឬសរសេររឿងរិះគន់រដ្ឋាភិបាល នៅពេលនេះ លែងអាចប្រាប់ដល់ពលរដ្ឋរបស់គេនូវការពិតស្តីពីការវិវត្តនៅក្នុងប្រទេសរបស់គេបានទៀតហើយ។
ប្រទេសមួយមិនអាចអភិវឌ្ឍបានទេ បើសិនជាគ្មានតម្លាភាពនៅក្នុងសកម្មភាពនៃរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួនទេនោះ។ យុវជនដែលជាចំនួនភាគច្រើនក្នុងចំណោមប្រជាជន មិនអាចមានគំនិតថ្មី អាចវិភាគល្អិតល្អន់បានទេ បើគេលឺតែព័ត៌មានឃោសនា។ ពលរដ្ឋនឹងបាត់បង់សមត្ថភាពនៅក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការរាលដាលនៃព័ត៌មានមិន ពិត។ ការផ្សាយដោយចេតនានូវព័ត៌មានកុហក រាប់ពីសារដែលផ្ញើចេញក្នុងគោលបំណងបំរើនយោបាយ ដល់ការភូតកុហកត្រង់ៗដើម្បីបំផ្លាញស្ថាប័ន គឺជាការវាយប្រហារទៅលើការពិត ហើយយើងត្រូវតែធ្វើការប្រយុទ្ធតបតវិញ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា លោកអ្នកនឹងរៀនសូត្រពីយុទ្ធសាស្រ្តខ្លះ នៅថ្ងៃនេះ ពីអ្នកសារព៏ត៌មានម្នាក់ ដែលមានបទពិសោធន៍យ៉ាងច្រើននៅក្នុងវិស័យនេះ គឺលោកស្រី Maggie Farley ។ ខ្ញុំរីករាយនឹងស្តាប់យោបល់របស់គាត់ និងយោបល់របស់អ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ក្នុងពេលដែលយើងពិចារណាលើការគំរាមកំហែងដ៏ធំនៃការផ្សាយព័ត៌មានមិនពិតដោយចេតនា ចំពោះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
