នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ការិយាល័យនៃតំណាងពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រកាសការពង្រីកដ៏ធំមួយនៃការអនុគ្រោះផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម ដែលនឹងនាំប្រយោជន៍ច្រើនដល់ប្រទេសកម្ពុជា។ ក្រោមកម្មវិធីប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសកម្ពុជានិងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍតិចតួច ដែលទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ (LDBDCs) ព្រមទាំងប្រទេសដែលមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាមួយកាលានុវត្តភាពនៃទ្វីបអាហ្រ្វិក (AGOA) ដែលផលិតរបស់សំរាប់ការធ្វើដំណើរ ដូចជាវ៉ាលី កាបូបស្ពាយ កាបូបដៃ និងកាបូបលុយដាក់ក្នុងហោប៉ៅ នឹងអាចនាំរបស់ទាំងនេះទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក ដោយមិនបាច់បង់ពន្ធ។ ការពង្រីកប្រព័ន្ធ GSP មិនត្រឹមតែផ្តល់អោយកម្ពុជានូវលទ្ធភាពចូលទៅក្នុងទីផ្សានាំចូលរបស់សំរាប់ការធ្វើដំណើរដែលមានតំលៃចំនួន១០ពាន់លានដុល្លាអាមេរិក នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះទេ តែវាថែមទាំងលើកទឹកចិត្ត ដល់ការអភិវឌ្ឍថែមទៀតនៃឧស្សាហកម្មវាយនភណ្ឌរបស់កម្ពុជា ទៅក្នុងផ្នែកថ្មីៗនៃផលិតកម្មដែលផ្តល់ការចំណេញ។
លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក William Heidt បានមានប្រសាសន៍ថា “ការប្រកាសនេះរបស់ការិយាល័យនៃតំណាងពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិកអាចបើកទីផ្សាមួយថ្មីទាំងស្រុងសំរាប់ក្រុមហ៊ុននាំចេញកម្ពុជា ហើយអាចបង្កើតអោយមានការងាររាប់ពាន់ សំរាប់ប្រជាជនកម្ពុជា។ យើងលើកទឹកចិត្តអោយផលិតករកម្ពុជាទាញយកប្រយោជន៍ពីឱកាសថ្មីនេះ ដែលនឹងជួយបង្កើនមុខវិស័យនៃមូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា ជួយជំរុញកំណើនលូតលាស់សេដ្ឋកិច្ច និងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ”។
GSP គឺជាកម្មវិធីអនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្មដែលមានចំណាស់ ៤០ ឆ្នាំមកហើយ ដោយនៅក្រោមកម្មវិធីនេះ គ្មានការយកពន្ធលើទំនិញនាំចូលជាច្រើន ពីប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ និងផលិតផលបន្ថែមទៀតពីប្រទេស LDBDCs ។ លោកតំណាងពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក Michael Froman បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងបានប្រើកម្មវិធីនេះដើម្បីផ្តល់ដល់ប្រទេសក្រីក្រជាងគេខ្លះក្នុងពិភពលោក នូវជំនួយយ៉ាងសំខាន់ នៅក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយគូប្រជែងដែលមានកំរិតសមត្ថភាពខ្ពស់”។
ប្រវត្តិស្តីពីកម្មវិធី GSP
នៅក្រោមកម្មវិធី GSP ផលិតផលចំនួនប្រហែល ៥០០០ មុខមកពីប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ និងដែនដីជាអ្នកទទួលផល ដោយរួមមានប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍន៍តិចជាងគេចំនួន ៤៣ ប្រទេស អាចធ្វើការនាំចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកដោយមិនបាច់បង់ពន្ធ។ មានតែប្រទេស LDBDCs ទេ ដែលមិនត្រូវបានតំរូវអោយបង់ពន្ធលើផលិតផលចំនួនជិត១៥០០ នៃផលិតផលទាំងនោះ។ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ ទំនិញនាំចូលទៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកដោយគ្មានការបង់ពន្ធ នៅក្រោមកម្មវិធី GSP មានតំលៃសរុបចំនួន ១៧,៤ ពាន់លានដុល្លាអាមេរិក។
ច្បាប់ពន្យារការអនុគ្រោះផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម (TPEA) នៃឆ្នាំ២០១៥ បានផ្តល់អោយលោកប្រធានាធិបតី Obama នូវអំណាចក្នុងការបន្ថែមទំនិញជាផលិតផលខ្លះសំរាប់ការធ្វើដំណើរ ទៅក្នុង GSP ដោយអាស្រ័យលើដំណើរការវាយតំលៃឡើងវិញទៀងទាត់ និងទៅតាមការស្នើសុំ។ ចំណុចតូចបន្ទាប់ចំនួន ២៧ នៅក្នុងកាលកំណត់នៃពន្ធលើទំនិញនាំចូលដែលមានលក្ខណៈសុខដុម (Harmonized Tariff Schedule ឬ HTS) ដែលមាននិយាយនៅក្នុង TPEA រួមមានវ៉ាលី កាបូបដៃ កាបូបស្ពាយ និងរបស់ដាក់ក្នុងហោប៉ៅ (ដូចជាកាបូបលុយ)។
ជាផ្នែកមួយនៃការពិនិត្យវាយតំលៃឆ្នាំ ២០១៥/២០១៦ លើ GSP គណកម្មាធិការអន្តរទីភ្នាក់ងារមួយ ដែលដឹកនាំដោយតំណាងពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក (អនុគណកម្មាធិការនៃគណកម្មាធិការបុគ្គលិកផ្នែកគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្ម) បានទទួលនិងពិចារណាសំណើ ដែលចង់៖
- បន្ថែមឬដកចេញនូវផលិតផលពីបញ្ជីនៃផលិតផលដែលទទួលបានការលើកលែងពន្ធ នៅក្រោម GSP
- លុបចោលការផាត់ចេញ ចំពោះប្រទេសខ្លះ ដោយផ្អែកតាមការតំរូវនៃលក្ខន្តិកៈទាក់ទងនឹងភាពប្រកួតប្រជែង (CNLs) និង
- ដកចេញឬដាក់កំរិតព្រំដែនលើលក្ខណៈសម្បតិ្តសំរាប់ទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពាណិជ្ជកម្មក្រោម GSP ដោយផ្អែកលើលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យលើលក្ខណៈសម្បត្តិតាមលក្ខន្តិកៈ ដូចជាថាតើប្រទេសមួយកំពុងតែប្រកាន់តាមជំហានដើម្បីផ្តល់បទដ្ឋានដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិលើសិទ្ធិរបស់កម្មករ ថាតើប្រទេសនោះផ្តល់អោយអ្នកវិនិយោគសំខាន់ៗ នូវការការពារ ដូចជាការពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ទាក់ទងនឹងការកាត់ក្តីដោយអាជ្ញាកណ្តាល និងកំរិតដែលប្រទេសមួយការពារបានត្រឹមត្រូវនិងគ្រប់គ្រាន់ចំពោះកម្មសិទ្ធិបញ្ញា។
ចំពោះសេចក្តីស្នើសុំដែលត្រូវបានទទួលយកមកពិនិត្យវាយតំលៃ គណកម្មាធិការដឹកនាំដោយតំណាងពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិកបើកកិច្ចសវនាការជាសាធារណ ដោយសុំមតិរបស់សាធារណជន ហើយនៅក្នុងករណីនៃសេចក្តីស្នើសុំទាក់ទងនឹងផលិតផល ធ្វើការពិនិត្យវាយតំលៃលើការវិភាគ ដែលធ្វើដោយគណកម្មាការពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ទៅលើផលប៉ះពាល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៃការសំរេចចិត្តលើលក្ខណៈអាចទទួលយកបាននៃផលិតផល ដែលមានទៅលើឧស្សាហកម្មក្នុងស្រុក និងអ្នកប្រើប្រាស់។ ការកែប្រែណាមួយទៅលើបញ្ជីនៃផលិតផល ឬប្រទេសដែលអាចទទួលបានអត្តប្រយោជន៍ពី GSP ទាមទារអោយមានការសំរេចពីប្រធានាធិបតី។
ចំពោះព័ត៌មានបន្ថែមស្តីពីកម្មវិធី GSP សូមចូលមើលគេទំព័ររបស់កម្មវិធី GSP ឬគេហទំព័ររបស់តំណាងពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក។
