សុន្ទរកថា​របស់​លោក​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត William A. Heidt ស្តីពី​បទបង្ហាញ​របស់ បណ្ឌិត Stephen Wolfram ដែល​មាន​ចំណងជើង​ថា “​អនាគត​នៃ​ការ​គណនា និង​ចំណេះដឹង​”

(​ត្រូវ​បាន​រៀបចំ​សំរាប់​ថ្លែង​)
សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ
ថ្ងៃទី​៣០ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៥

សូម​ជំរាបសួ ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្រ្តី ហង់ ជួនណារុន បណ្ឌិត Stephen Fram បណ្ឌិត ចាន់ រ័ត្ន និង​សមាជិក​នៃ​សមាគម​អ្នក​គណិតវិទ្យា​កម្ពុជា លោក Allen Tan អស់​លោក លោកស្រី

ខ្ញុំ​មាន​សេចក្តី​រីករាយ​ដែល​មាន​វត្តមាន​នៅ​រសៀល​នេះ ដើម្បី​ចូលរួម​ស្តាប់​បទបង្ហាញ​ពិសេស​នេះ​របស់​បណ្ឌិត Stephen Wolfram ដែល ដូច​លោក​អ្នក​ទាំងអស់​ដឹង​ហើយ ស្ថិត​ក្នុង​ចំណោម​មនុស្ស ដែល​មាន​ការ​គិត​តាម​បែប​ថ្មី​និង​ប្រកប​ដោយ​ភាព​ច្នៃ​ប្រឌិត​បំផុត និង​កំពុង​ធ្វើការ​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក នា​ពេល​នេះ​។ ចំណាប់​អារម្មណ៍​របស់​បណ្ឌិត Wolfram មាន​លើ​ប្រធានបទ​ជា​ច្រើន រាប់​ពី​​រូបវិទ្យា​ដល់​ការ​ធ្វើ​កម្មវិធី​កុំព្យូទ័រ និង​ការ​សរសេរ ហើយ​ខ្ញុំ​ចង់​ស្តាប់​គាត់​ជា​ខ្លាំង នៅ​ថ្ងៃ​នេះ​។

នៅ​ក្នុង​ពេល​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​នេះ ខ្ញុំ​បាន​ស្តាប់​បទបង្ហាញ​របស់​បណ្ឌិត Wolfram តាម YouTube ។ ក្នុង​នាម​ជា​អ្នក​សេដ្ឋកិច្ច​ម្នាក់ ខ្ញុំ​គិត​ថា វិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកទេស និង​ការ​ដាក់​បញ្ចូល​របៀប​ថ្មី (Innovation) មាន​សារៈសំខាន់ ណាស់​ដល់​សេដ្ឋកិច្ច​អាមេរិក​។

ក្រុមហ៊ុន​របស់​បណ្ឌិត Wolfram ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា Wolfram Research និង​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​រដ្ឋ Illinois គឺ​ជា​គំរូ​ដ៏​ប្រពៃ​មួយ​នៃ​ចំណុច​ខ្លាំង​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​ចំណុច​ខ្លាំង​ទាំងឡាយ​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​អាមេរិក ពោល​គឺ​វិស័យ​វិទ្យាសាស្រ្ត និង​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​យើង​។

បណ្ឌិត Wolfram និង​សហការី​របស់​លោក​កំពុង​បោះ​ជំហាន​យ៉ាង​ធំ​ក្នុង​ផ្នែក​ព័ត៌មានវិទ្យា ដែល​កំពុង​ជំរុញ​កំណែ​លំអ​ក្នុង​ផ្នែក​ថែទាំ​សុខភាព កម្មន្តសាល ការ​ការពារ​បរិស្ថាន និង​ផ្នែក​ដទៃ​ជា​ច្រើន​ទៀត​។

នៅ​ក្នុង​មុខតំណែង​របស់​ខ្ញុំ​កន្លង​មក​ដែល​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​លើ​ផ្នែក​គោលនយោបាយ​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ក្រសួង​ការបរទេស​សហរដ្ឋ​អាមេរិក គណប្រតិភូ ដែល​មក​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​ធ្លាប់​សួរ​យើង​អំពី​សារៈសំខាន់ នៃ​ការ​បញ្ចូល​របៀប​ថ្មី តាម​គំនិត​ច្នៃ​ប្រឌិត នៅ​ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ច​អាមេរិក​។ នៅ​ពេល​នោះ គេ​សួរ​ខ្ញុំ​ពី​វិធី​បង្កើត Silicon Valley នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​របស់​គេ​បាន​យ៉ាង​ដូចម្តេច​?

ចំលើយ​របស់​យើង​គឺ​ថា កត្តា​មួយ​ៗ​ដែល​ចាំបាច់​សំរាប់​ធ្វើ​អោយ​សេដ្ឋកិច្ច​មាន​លក្ខណៈ​បែប​ជឿនលឿន​គឺ​ខុស​គ្នា​ពី​ប្រទេស​មួយ​ទៅ​ប្រទេស​មួយ​។ តែ​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក មាន​កត្តា​គន្លឹះ​ចំនួន​ពីរ គឺ​ការ​ធ្វើការ​ជ្រើសរើស​បាន​ល្អ​លើ​គោលនយោបាយ​សាធារណៈ និង​ការ​បណ្តុះ​វប្បធម៌​ដែល​អនុញ្ញាត​អោយ​គំនិត​ថ្មី​ៗ​រីក​ដុះដាល​។

ស្តីពី​គោលនយោបាយ​សាធារណៈ ការ​គាំទ្រ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ចំពោះ​ការ​អប់រំ ពិសេស​ការ​អប់រំ​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកទេស វិស្វកម្ម និង​គណិតវិទ្យា ហើយ​និង​ការ​ស្រាវជ្រាវ​ជា​មូលដ្ឋាន មាន​សារៈសំខាន់​ចាំបាច់ ។ អ្វី​ដែល​មាន​សារៈសំខាន់​ដូច​គ្នា​នេះ​ផង​ដែរ​គឺ​ក្របខ័ណ្ឌ​ច្បាប់​រឹង​មាំ​មួយ​សំរាប់​ការ​ដាក់​បញ្ចូល​របៀប​ថ្មី ដែល​ក្នុង​នោះ រួម​មាន​ការ​ការពារ​ចំពោះ​ការ​ក្ស័យធន ច្បាប់​ការពារ​កម្មសិទ្ធិបញ្ញា និង​របប​វិនិយោគ និង​ពាណិជ្ជកម្ម​បើក​ចំហ វិស័យ​ហិរញ្ញវត្ថុ​មួយ​ដែល​ធ្វើ​អោយ​សហគ្រិន​ក្នុង​ដំណាក់កាល​ដំបូង​ៗ​អាច​ទទួល​បាន​ទុន​។

កត្តា​សំខាន់​មួយ​ទៀត​គឺ​លក្ខណៈ​បែប​វិមជ្ឈការ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​នយោបាយ អប់រំ និង​ប្រព័ន្ធ​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​អាមេរិក ដែល​បាន​លើក​ទឹកចិត្ត​ដល់​ការ​ធ្វើ​ជា​ដៃគូ​គ្នា​រវាង​វិស័យ​សាធារណៈ និង​វិស័យ​ឯកជន ដើម្បី​ដំណើរការ​គំរោង​តាម​គំនិត​ជឿនលឿន​ថ្មី នៅ​ទូទាំង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​។ ទាំង​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ហៅ​ថា ចង្កោម​បច្ចេកទេស (Technology clusters) ដែល​មាន​សារៈសំខាន់​ជា​ខ្លាំង​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​កំណើន​លូតលាស់​សេដ្ឋកិច្ច និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ផ្នែក​បច្ចេកទេស​។

តែ​កត្តា​វប្បធម៌​ក៏​មាន​សារៈសំខាន់​ផង​ដែរ​។ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​មាន​ឈ្មោះ​ល្បី​ចំពោះ​ការ​មាន​ស្មារតី​នៃ​ភាព​ជា​សហគ្រិន ដែល​មិន​ត្រឹមតែ​អោយ​តំលៃ​លើ​ការ​ហ៊ាន​ធ្វើ​ការ​ប្រថុយ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ តែ​ក៏​មើល​ឃើញ​ផង​ដែរ​ថា បរាជ័យ​ក្នុង​ពេល​ដំបូង​ៗ​ច្រើន​តែ​នាំ​អោយ​មាន​ជោគជ័យ នៅ​ពេល​ក្រោយ​មក​។

ចំណុច​មួយ​ដែល​គួរ​អោយ​រំភើប​ស្តីពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​នៅ​ពេល​សព្វ​ថ្ងៃ​គឺ​សញ្ញា​ច្បាស់​ថា វប្បធម៌​សហការ​គ្នា​នៃ​ការ​បញ្ចូល​របៀប​ថ្មី​កំពុង​ចាប់ផ្តើម​ចាក់​ឬស​ហើយ ដោយ​ប្រមូល​ផ្តុំ​គំនិត​ច្នៃ​ប្រឌិត​នៃ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ដែល​មាន​មធ្យោបាយ​បច្ចេកទេស​ដែល​អាច​ជួយ​ដល់​កំណើន​លូតលាស់​សេដ្ឋកិច្ច និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​របស់​ប្រទេស​។

កំណែ​ទំរង់​ក្នុង​វិស័យ​អប់រំ​ក៏​កំពុង​ដំណើរការ​ផង​ដែរ ដែល​នឹង​លើក​កំពស់​គុណភាព​នៃ​ការ​សិក្សា​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្រ្ត​និង​បច្ចេកទេស ហើយ​បង្កើន​ចំនួន​និស្សិត​ដែល​សិក្សា​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកទេស វិស្វកម្ម និង​គណិតវិទ្យា​។ ដូច្នេះ ថ្វី​បើ​យើង​មិន​ទាន់​ឃើញ​វា​នៅ​ឡើយ តែ​ក្នុង​រយៈពេល ១០ ឆ្នាំ​បន្ទាប់​នេះ​អាច​ជា​រយៈពេល​មាន​ការ​ប្រើ​បច្ចេកទេស​ថ្មី​ៗ​ច្រើន​បំផុត នៅ​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្រ្ត​កម្ពុជា​។

ស្ថានទូត​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​មាន​មោទនភាព​ក្នុង​ការ​មាន​ចំណែក​មួយ​នៅ​ក្នុង​សង្គម​កម្ពុជា​ថ្មី​ដែល​មាន​ការ​បញ្ចូល​របៀប​ថ្មី​ច្រើន​។ កាល​ពី​ឆ្នាំ​ទៅ យើង​គឺ​ជា​អ្នក​ធ្វើការ​ឧបត្ថម្ភ​ដំបូង​គេ​ចំពោះ​បុណ្យ​វិស្វកម្ម​និង​វិទ្យាសាស្រ្ត​ដំបូង​បង្អស់​នៅ​កម្ពុជា ដែល​ត្រូវ​បាន​រៀបចំ​ឡើង​ដោយ​លោក Allen Tan ហើយ​នៅ​ឆ្នាំ​នេះ យើង​នឹង​ជួយ​ម្តង​ទៀត​ចំពោះ​បុណ្យ​នេះ​។ ខ្ញុំ​សង្ឃឹម​ថា លោក​អ្នក​ទាំងអស់​នឹង​ចូលរួម​។

គំរោង​ជំនួយ​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​គំរោង​ជំនួយ​ដ៏​គួរ​អោយ​ចាប់​អារម្មណ៍​បំផុត​របស់​យើង ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា “​ការ​បញ្ចូល​របៀប​ថ្មី​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​” (Development Innovations) កំពុង​នាំ​មនុស្ស​អោយ​រក​ឃើញ ធ្វើ​ការ​សាកល្បង និង​កំណត់​លំដាប់​នៃ​បច្ចេកទេស​ជាក់ស្តែង ដែល​កែ​លំអ​គុណភាព​នៃ​ជីវិត​រស់នៅ នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​។ដោយសារ​កម្មវិធី​ផ្តល់​អាហារូបករណ៍ និង​សេវា​ផ្តល់​ការ​ណែនាំ​ស្តីពី​ការ​សិក្សា​អប់រំ​របស់​យើង ពេល​នេះ មាន​សិស្ស និស្សិត​កម្ពុជា​ច្រើន​ជាង​ពេល​ណា​ៗ​ទាំងអស់​កំពុង​សិក្សា​នៅ​តាម​សាកលវិទ្យាល័យ​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដែល​មាន​កម្មវិធី​សិក្សា​​ល្អ​ៗ​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្រ្ត និង​វិស្វកម្ម​។

តាមរយៈ​ការ​វិនិយោគ​ទៅ​លើ​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកទេស វិស្វកម្ម និង​គណិតវិទ្យា យើង​កំពុង​តែ​ធ្វើការ​វិនិយោគ​ប្រកប​ដោយ​ភាព​ឆ្លាត​វៃ​ទៅ​លើ​អនាគត​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​។ យើង​សង្ឃឹម​ថា លោក​អ្នក​ទាំងអស់​នៅ​ទីនេះ នឹង​កំណត់​យក​វិទ្យាសាស្រ្ត និង​បច្ចេកទេស​ធ្វើ​ជា​មធ្យោបាយ​មួយ​ដើម្បី​កែ​លំអ​ខ្លួន​លោក​អ្នក និង​សហគមន៍​របស់​លោក​អ្នក​។

សក្តានុពល​នៃ​យុវជន​កម្ពុជា​គ្មាន​ព្រំដែន​ទេ ហើយ​ខ្ញុំ​រីករាយ​ចំពោះ​អ្វី​ដែល​លោក​អ្នក​ទាំងអស់​គ្នា​អាច​សំរេច​បាន​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ខាង​មុខ​ៗ​។

សូម​អរគុណ​ច្រើន​ចំពោះ​ការ​អញ្ជើញ​មក និង​សូម​រីករាយ​នឹង​បទបង្ហាញ​។