របាយការណ៍​ស្តីពី​សេរីភាព​សាសនា ឆ្នាំ​២០១១ សំរាប់​​ប្រទេស​​កម្ពុជា

រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់​ដទៃ​ទៀត និង​គោលនយោបាយ​នានា​ការពារ​សេរីភាព​សាសនា ហើយ​តាម​ភាព​ជាក់ស្តែង រដ្ឋាភិបាល​ជា​ទូទៅ គោរព​សេរីភាព​សាសនា​។ រដ្ឋាភិបាល​មិន​បាន​ស្តែង​អោយ​ឃើញ​និន្នាការ​ធ្វើ​អោយ​មាន​ភាព​ប្រសើរ​ឡើង​ឬ​ធ្វើ​អោយ​មាន​ភាព​កាន់តែ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ក្នុង​ការ​គោរព និង​ការពារ​សិទ្ធិ​ចំពោះ​សេរីភាព​សាសនា​ទេ​។ ពុទ្ធសាសនា​គឺ​ជា​សាសនា​របស់​រដ្ឋ​។

មាន​សេចក្តី​រាយការណ៍​តិចតួច​ពី​ការ​បំពាន​ឬ​ការ​រើសអើង​ពី​សង្គម ដោយសារ​រឿង​ចូល​សាសនា ជំនឿ ឬ​ការ​ប្រតិបតិ្ត​សាសនា​។

ស្ថានទូត​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​ពិភាក្សា​ពី​សេរីភាព​សាសនា​ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ហើយ​បាន​ធ្វើការ​​ជាមួយ​មេ​ដឹកនាំ​សាសនា និង​អង្គការ​សាសនា​នានា​លើ​បញ្ហា​នៃ​ការ​អត់ឱន និង​ភាព​ចំរុះ​សាសនា​។

ផ្នែក​១៖ ប្រជាសាស្រ្ត​ទាក់ទង​នឹង​សាសនា

ប្រជាជន​ចំនួន​៩៦​% កាន់​ពុទ្ធសាសនា​ហិនយាន​។ ជនជាតិ​ខ្មែរ​ភាគ​ច្រើន​លើសលុប​ជា​ពុទ្ធសាសនិក​។ មាន​ទំនាក់ទំនង​គ្នា​យ៉ាង​ជិតស្និទ្ធ​រវាង​ពុទ្ធសាសនា ប្រពៃណី វប្បធម៌​និង​អត្តសញ្ញាណ​ខ្មែរ និង​ជីវិត​រស់នៅ​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​។ បើ​យោង​តាម​ក្រសួង​ធម្មការ និង​សាសនា សាលា​ពុទ្ធិកៈ​ហិនយាន​មាន​អ្នក​រៀន​ចំនួន ១៩៥៥០ នាក់ ហើយ​មាន​វត្ត​ចំនួន ១៦៧ នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​។

មាន​​អ្នក​កាន់​សាសនា​ឥស្លាម​ប្រមាណ​ពី ២,៤​% នៃ​ប្រជាជន​ទាំងអស់ ដែល​ភាគ​ច្រើន​លើសលុប​គឺ​ចាម ដែល​ច្រើន​រស់នៅ​តាម​ទីក្រុង​និង​ភូមិ​នេសាទ​តាម​ជនបទ តាម​មាត់​ទន្លេសាប​និង​ទន្លេ​មេគង្គ និង​នៅ​ក្នុង​ខេត្ដ​កំពត​។ នៅ​កម្ពុជា សាសនា​ឥស្លាម​មាន​បួន​សាខា គឺ​សាខា Shafi ដែល​ទទួល​ឥទ្ធិពល​ពី​ម៉ាឡេ ហើយ​ដែល​ប្រតិបត្ដិ​ដោយ​អ្នក​កាន់​សាសនា​ឥស្លាម​ចំនួន ៩០​%​។ សាខា Salafi (Wahhabi) ដែល​ទទួល​ឥទ្ធិពល​ពី​គុយវេត និង​អារ៉ាប៊ី​សាអ៊ូឌីត សាខា​ដើម ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា Iman-San និង​សាខា Kadiani ។ ប្រជាជន​ចំនួន ១,៦​% ទៀត​គឺ​ជា​ក្រុម Baha’i Faith ជ្វីហ្វ និង​វៀតណាម​អ្នក​កាន់​សាសនា Cao Dai ឬ​ក្រុម​អ្នក​កាន់​សាសនា​គ្រឹះ​និកាយ​ផ្សេង​ៗ​។

ផ្នែក​ទី​២៖ ការ​គោរព​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ចំពោះ​សេរីភាព​សាសនា

ក្របខ័ណ្ឌ​​ច្បាប់ ​និង​​គោលនយោបាយ

រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់​ដទៃ​ទៀត និង​គោលនយោបាយ​នានា​ការពារ​សេរីភាព​សាសនា​។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ហាមប្រាម​ការ​រើសអើង​ដោយសារ​សាសនា ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​មិន​អត់ឱន​ចំពោះ​ការ​បំពាន​លើ​សាសនា​ឡើយ ទោះ​ដោយ​រដ្ឋាភិបាល ឬ​ដោយ​បុគ្គល​ក្តី​។ ពុទ្ធសាសនា​គឺ​ជា​សាសនា​របស់​រដ្ឋ ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​លើក​កំពស់​ថ្ងៃ​បុណ្យ​តាម​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា ផ្តល់​ការ​បណ្តុះបណ្តាល និង​ការ​អប់រំ​តាម​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ដល់​ព្រះសង្ឃ និង​អ្នក​ដទៃ​ទៀត​នៅ​តាម​វត្ត ហើយ​ជួយ​មួយ​ផ្នែក​តូច​ដល់​វិទ្យាស្ថាន​មួយ ដែល​ធ្វើ​ការ​ស្រាវជ្រាវ និង​បោះពុម្ព​ឯកសារ​ស្តីពី​វប្បធម៌​ខ្មែរ និង​ប្រពៃណី​តាម​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​។

ច្បាប់​តំរូវ​អោយ​ក្រុម​អ្នក​កាន់​សាសនា​ទាំងអស់ រួម​ទាំង​ក្រុម​ពុទ្ធសាសនិក​ផង អោយ​ដាក់​ពាក្យ​សុំ​ទៅ​ក្រសួង​ធម្មការ​និង​សាសនា បើ​គេ​ចង់​កសាង​កន្លែង​គោរព​បូជា ឬ​ធ្វើ​សកម្មភាព​ផ្សេង​ៗ​ផ្នែក​សាសនា​។ នៅ​ក្នុង​ពាក្យសុំ​របស់​គេ គេ​ត្រូវ​បញ្ជាក់​អោយ​ច្បាស់​ពី​បំណង​និង​សកម្មភាព​ផ្នែក​សាសនា​របស់​គេ ដែល​ត្រូវតែ​គោរព​តាម​បញ្ញតិ ដែល​ហាមប្រាម​ក្រុម​សាសនា​នានា​មិន​អោយ​ប្រមាថ​ក្រុម​សាសនា​ដទៃ​ទៀត បង្កើត​អោយ​មាន​ជំលោះ ឬ ប៉ះពាល់​ដល់​សន្ដិសុខ​ជាតិ​។ គ្មាន​ការ​ដាក់​ពិន័យ​ចំពោះ​ការ​មិន​ចុះ​បញ្ជីការ​ទេ ហើយ​ជាក់ស្ដែង មាន​ក្រុម​ខ្លះ​មិន​បាន​ចុះ​បញ្ជីការ​ទេ​។

រដ្ឋាភិបាល​ធ្វើ​ការ​បែងចែក​គ្នា​ដាច់​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់​រវាង​កន្លែង​គោរព​បូជា និង​ការិយាល័យ​សំរាប់​សូត្រ​ធម៌​។ ការ​បង្កើត​កន្លែង​បូជា​តំរូវ​អោយ​ស្ថាបនិក​ជា​ម្ចាស់​កម្មសិទ្ធិ​លើ​អាគារ និង​ដី​អាគារ​នោះ​។ កន្លែង​នោះ​ត្រូវ​ដាក់​មនុស្ស​បាន​យ៉ាង​តិច ២០០ នាក់ ហើយ​ពាក្យ​សុំ​ការ​អនុញ្ញាត​ត្រូវ​មាន​ការ​គាំទ្រ​របស់​អ្នក​ជឿ​នៅ​ទីនោះ​ចំនួន​យ៉ាង​តិច ២០០ នាក់​។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ ការិយាល័យ​សំរាប់​សូត្រធម៌​អាច​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ទីតាំង​ជួល ឬ​នៅ​លើ​ដី​ជួល ហើយ​មិន​ចាំបាច់​ទាល់​តែ​ដាក់​មនុស្ស​បាន​ប៉ុន្មាន​នោះ​ទេ ចំណែក​ពាក្យ​សុំ​ការ​អនុញ្ញាតិ​ត្រូវ​មាន​អ្នក​គាំទ្រ​ចំនួន​២០​នាក់​បាន​ហើយ​។

បទ​បញ្ជា​ស្ដីពី​ការ​គ្រប់គ្រង​សាសនា​ពី​ខាង​ក្រៅ​តំរូវ​អោយ​មាន​ការ​ចុះ​បញ្ជី​កន្លែង​គោរព​បូជា និង​សាលា​សាសនា​។ ជា​បន្ថែម​លើ​នេះ​ទៀត វា​ត្រូវ​មាន​ការ​យល់ព្រម​របស់​រដ្ឋាភិបាល មុន​ពេល​ធ្វើ​ការ​សាងសង់​កន្លែង​គោរព​បូជា​ថ្មី​ៗ​។ កន្លែង​គោរព​បូជា​ត្រូវ​ស្ថិត​នៅ​ឆ្ងាយ​ពី​គ្នា​យ៉ាង​តិច ២ គម ហើយ​មិន​អាច​ប្រើប្រាស់​ដើម្បី​បំរើ​បំណង​ផ្នែក​នយោបាយ ទទួល​ឧក្រិដ្ឋជន​អោយ​ស្នាក់នៅ ឬ​ជន​គេច​ខ្លួន​ពី​ច្បាប់​ឡើយ​។ ការ​កំណត់​ព្រំដែន​ពី​គ្នា​នេះ​ត្រូវ​បាន​អនុវត្ដ​ទាក់ទង​តែ​នឹង​ការ​កសាង​កន្លែង​គោរព​បូជា​ថ្មី​ៗ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ ហើយ​មិន​ទាក់ទង​នឹង​ការិយាល័យ​របស់​អង្គការ​សាសនា​ទេ​។ គ្មាន​ករណី​រាយការណ៍​មក​ថា បទ​បញ្ជា​នេះ​ត្រូវ​បាន​ប្រើ​ដើម្បី​រារាំង​ក្រុម​សាសនា​គ្រឹះ​ឬ​សាសនា​ឥស្លាម មិន​អោយ​កសាង​ទីតាំង​ថ្មី​ឡើយ​។ បទ​បញ្ជា​ក៏​តំរូវ​ផង​ដែរ​អោយ​ក្រុម​សាសនា​នានា​កុំ​អោយ​រិះគន់​គ្នា​ដោយ​បើក​ចំហ តែ​បញ្ញាតិ​នេះ​កំរ​ត្រូវ​បាន​គេ​ប្រព្រឹត្ត​ផ្ទុយ​ណាស់​។

រដ្ឋាភិបាល​បាន​អនុញ្ញាតិ​អោយ​មាន​ការ​បង្រៀន​ពី​ពុទ្ធសាសនា​នៅ​តាម​សាលា​រដ្ឋ​នានា​។ ការ​បង្រៀន​ពី​សាសនា​ដទៃ​ទៀត នៅ​តាម​សាលា​រដ្ឋ​ត្រូវ​បាន​ហាមឃាត់ តែ​ការ​បង្រៀន​ពី​សាសនា​ដែល​មិន​មែន​ជា​សាសនា​ព្រះពុទ្ធ ដោយ​ស្ថាប័ន​ឯកជន​អាច​ធ្វើ​ទៅ​បាន​។

រដ្ឋាភិបាល​កំណត់​យក​ថ្ងៃ​បុណ្យ​ធំ​ៗ​តាម​ពុទ្ធសាសនា ជា​ថ្ងៃ​ឈប់​សំរាក​បុណ្យ​របស់​ជាតិ ដែល​មាន​បុណ្យ​ចូល​ឆ្នាំ​ខ្មែរ បុណ្យ​ភ្ជុំ​បិណ្ឌ (​រំលឹក​ដល់​ជីដូន​ជីតា​) បុណ្យ​វិសាខ​បូជា (​រំលឹក​ដល់​ការ​ប្រសូត និង​សុគត​របស់​ព្រះពុទ្ធ​) បុណ្យ​មាឃ​បូជា (​រំលឹក​ដល់​ការ​ត្រាស់ដឹង​របស់​​ព្រះពុទ្ធ​)​។

ការ​អនុវត្ត​របស់​រដ្ឋាភិបាល

គ្មាន​សេចក្តី​រាយការណ៍​ស្តីពី​ការ​បំពាន​លើ​សេរីភាព​សាសនា​ទេ​។

ផ្នែកទី​៣៖ ស្ថានភាព​នៃ​ការ​គោរព​របស់​សង្គម​ចំពោះ​សេរីភាព​សាសនា

បើ​យោង​តាម​ក្រសួង​ធម្មការ និង​សាសនា គ្មាន​សេចក្តី​រាយការណ៍​ពី​ការ​បំពាន​ឬ​ការ​រើសអើង​ពី​សង្គម ដោយសារ​រឿង​ចូល​សាសនា ជំនឿ ឬ​ការ​ប្រតិបតិ្ត​សាសនា​ទេ​។

ជនជាតិ​ចាម​​ខ្លះ ​មាន​សមាហរណកម្ម​ក្នុង​សង្គម ដោយ​មាន​មុខ​តំណែង​ធំ​ៗ​ក្នុង​មុខ​ជំនួញ និង​រដ្ឋាភិបាល​។ តែ​ចំនួន​នេះ​មាន​កំរិត​ទាប បើ​ប្រៀបធៀប​នឹង​ក្រុម​អ្នក​កាន់​សាសនា​ដទៃ​ទៀត ហើយ​ការ​អង្កេត​លើ​ក្រុម​ចាម​កាន់​សាសនា​ឥស្លាម បាន​បង្ហាញ​អោយ​ឃើញ​ថា គេ​​នៅ​តែ​យល់​ថា​មាន​ឧបសគ្គ​ផ្នែក​ស្ថាប័ន និង​វប្បធម៌​ដល់​សមាហរណកម្ម​ពេញលេញ​ក្នុង​សង្គម​។

ផ្នែក​ទី​៤​៖ គោលនយោបាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​សហរដ្ឋ​អាមេរិក

ស្ថានទូត​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ពិភាក្សា​បញ្ហា​សេរីភាព​សាសនា​ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ហើយ​មាន​ការ​ប្រាស្រ័យ​ទាក់ទង​ជាមួយ​ក្រុម​អ្នក​កាន់​សាសនាគ្រឹះ សាសនា​ជីហ្វ សាសនា​ឥស្លាម និង​ពុទ្ធសាសនា ព្រមទាំង​មេ​ដឹកនាំ​អង្គការ​សាសនា​ជា​ច្រើន​ទៀត លើ​បញ្ហា​នៃ​ការ​អត់ឱន និង​ភាព​ចំរុះ​នៃ​សាសនា​។ តំណាង​របស់​មន្រ្តី​ស្ថានទូត​អាមេរិក​បាន​ទាក់ទង​ទៀងទាត់​ជាមួយ​មេ​ដឹកនាំ​សាសនា និង​មន្រ្តី​ក្រសួង​ធម្មការ និង​សាសនា ដើម្បី​សង្កត់​ធ្ងន់​លើ​សារៈសំខាន់​នៃ​ការ​អត់ឱន​រវាង​សាសនា នៅ​ក្នុង​សង្គម​ប្រជាធិបតេយ្យ​។ ការ​ខិតខំ​ផ្នែក​កិច្ចការ​សាធារណៈ​របស់​ស្ថានទូត​អាមេរិក ថែម​ទាំង​បាន​ផ្តោត​លើ​សហគមន៍​សាសនា ដើម្បី​ជំរុញ​ពហុសាសនា តាមរយៈ​កម្មវិធី​យុវជន និង​កម្មវិធី​ផ្លាស់ប្តូរ​គ្នា​។

ស្ថានទូត​អាមេរិក​បាន​បន្ដ​សកម្មភាព ចុះ​ដល់​មូលដ្ឋាន​អ្នក​កាន់​សាសនា​ឥស្លាម​។ ការងារ​នេះ​បាន​ផ្ដល់​ព័ត៌មាន​បន្ថែម​ស្ដីពី​ស្ថានភាព​នៃ​ការ​អត់ឱន​ខាង​សាសនា និង​ភាព​ចំរុះ​នៃ​សាសនា ក្នុង​ចំណោម​ប្រជាជន​កាន់​សាសនា​ឥស្លាម​។ ស្ថានទូត​បាន​បន្ត​កម្មវិធី​ផ្តល់​អាហាររូបករណ៍ ដែល​ផ្តល់​លទ្ធភាព​អោយ​សិស្ស​កាន់​សាសនា​ឥស្លាម​រៀន​ភាសា​អង់គ្លេស​រយៈពេល ២ ឆ្នាំ​។ ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​បាន​រៀបចំ​ពិធី​អាហារ​ស្រាយ​បួស (Iftar) សំរាប់​ក្រុម​អ្នក​កាន់​សាសនា​ឥស្លាម​ចំនួន ២ ក្នុង​រដូវ​បុណ្យ​រ៉ាម៉ាដាន គឺ​មួយ​នៅ​កំពត សំរាប់​អ្នក​កាន់​សាសនា​ឥស្លាម​ចេញ​ពី​ម៉ាឡេ និង​មួយ​ទៀត នៅ​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ សំរាប់​ជនជាតិ​ចាម​។