សុន្ទរកថា​របស់​លោក​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត William Heidt ក្នុង​ពិធី​អបអរសាទរ​រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ នៃ​កម្មវិធី​សន្តិសុខ​ស្បៀង​សំរាប់​អនាគត

(​ត្រូវ​បាន​រៀបចំ​សំរាប់​ថ្លែង​)
​សណ្ឋាគារ​អាំង​ទែ​រ​កុង​ទី​ណ​ង់​តាល់ រាជធានីភ្នំពេញ
ថ្ងៃទី​២ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០១៦

សូម​ជំរាបសួ​ឯកឧត្តម យឹម ឆៃលី ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី​។

សូម​អរគុណ​ចំពោះ​ការ​ចូលរួម​ជាមួយ​ខ្ញុំ នៅ​ថ្ងៃ​នេះ ដើម្បី​អបអរ​រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ​ដំបូង​នៃ​កម្មវិធី “​សន្តិសុខ​ស្បៀង​សំរាប់​អនាគត​” នៅ​កម្ពុជា​។ ដូច​លោក​អ្នក​ជ្រាប​ស្រាប់​ហើយ កម្មវិធី​សន្តិសុខ​ស្បៀង​សំរាប់​អនាគត​គឺ​ជា​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​សំខាន់​មួយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​អត់​ឃ្លាន និង​សន្តិសុខ​ស្បៀង​នៅ​ទូទាំង​សាកលលោក ដែល​ស្ថិត​ក្នុង​ចំណោម​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ជា​គន្លឹះ​ ផ្នែក​អភិវឌ្ឍន៍​ របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី Obama។

កម្មវិធី​សន្តិសុខ​ស្បៀង​សំរាប់​អនាគត​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង ជាមួយ​នឹង​ជំនឿ​ដ៏​មុតមាំ​ថា ភាព​អត់​ឃ្លាន​នៅ​ក្នុង​សាកលលោក​គឺ​ជា​បញ្ហា​ប្រឈម​មួយ​ដែល​យើង​អាច និង​ត្រូវតែ​ប្រឈម​ដោះស្រាយ​ជាមួយ​គ្នា​។ វា​គឺ​ជា​ភាព​ជា​ដៃគូ​រវាង​ប្រទេស និង​ប្រជាជន ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​នៅ​ជុំវិញ​យុទ្ធសាស្រ្ត​សន្តិសុខ​ស្បៀង​របស់​ប្រទេស នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ចំនួន ១៩ ក្នុង​ពិភពលោក​។

នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា ខ្ញុំ​មាន​មោទនភាព​នឹង​និយាយ​ថា ភាព​ជា​ដៃគូ​របស់​យើង​ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាល​និង​ប្រជាជន​កម្ពុជា​មាន​ភាព​រឹងមាំ​ខ្លាំង និង​ថា តាមរយៈ​ការ​ប្រឹងប្រែង​រួម​គ្នា​របស់​យើង យើង​កំពុង​តែ​មាន​ដំណើរ​ជឿនលឿន​ទៅ​មុខ​ពិត​ប្រាកដ ក្នុង​ការ​បញ្ចប់​ភាព​អត់​ឃ្លាន កង្វះ​អាហារូបត្ថម្ភ និង​អសន្តិសុខ​ស្បៀង នៅ​កម្ពុជា​។

ការ​លុប​បំបាត់​ភាព​អត់​ឃ្លាន និង​កង្វះ​អាហារូបត្ថម្ភ​នៅ​ជុំវិញ​ពិភពលោក​ គឺ​ជា​អាទិភាព​មួយ​បន្ទាន់​បំផុត​ផ្នែក​មនុស្សធម៌ ដែល​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​ផ្តោត​ការ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ទៅ​លើ អស់​រយៈពេល​រាប់​ទសវត្ស​មក​ហើយ​។ កម្មវិធី​សន្តិសុខ​ស្បៀង​សំរាប់​អនាគត​គឺ​ជា​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ដែល​មាន​ជា​បន្តបន្ទាប់ ក្នុង​ការ​ប្រយុទ្ធ​នឹង​ភាព​អត់​ឃ្លាន និង​កង្វះ​អាហារូបត្ថម្ភ ដែល​មាន​តាំង​ពី “​បដិវត្តន៍​បៃតង​” ដែល​ផ្តើម​ឡើង​ដោយ​ជនជាតិ​អាមេរិក​ម្នាក់​ដែល​បាន​ទទួល​រង្វាន់​ណូបែល គឺ​បណ្ឌិត Norman Borlaug នៅ​ពាក់​កណ្តាល​សតវត្ស​ទី​២០​។

បណ្ឌិត Borlaug និង​មនុស្ស​ស្រករ​គាត់​បាន​ជួយ​ជីវិត​មនុស្ស​រាប់​លាន​នាក់ តាមរយៈ​ការ​ស្រាវជ្រាវ​ដើម្បី​កែ​លំអ​គ្រាប់​ពូជ បង្កើត​ពូជ​ដែល​ផ្តល់​ទិន្នផល​ខ្ពស់ ហើយ​បង្កើត​បច្ចេកទេស​កសិកម្ម​ទំនើប​។ ក្នុង​ពេល​មាន​គ្រោះ​អត់​ឃ្លាន​ខ្លាំង បដិវត្តន៍​បៃតង​បាន​រីក​រាលដាល​នៅ​ជុំវិញ​ពិភពលោក ដោយ​រួម​ទាំង​មក​ដល់​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ផង​ដែរ ហើយ​ធ្វើ​អោយ​គេ​មាន​លទ្ធភាព​ច្រើន​ឡើង​ក្នុង​ការ​មាន​គ្រាប់​ពូជ និង​បច្ចេកទេស​ដទៃ​ទៀត ដែល​ជួយ​អោយ​ប្រទេស​អាច​ផលិត​ស្បៀង​សំរាប់​ចិញ្ចឹម​ប្រជាជន​របស់​គេ​បាន​។

ជនជាតិ​អាមេរិក​ច្រើន​តែ​ភ្លេច​ថា សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ខ្លួន​ឯង​ធ្លាប់​ឆ្លង​កាត់​ភាព​អត់​ឃ្លាន ដែល​ល្បី​បំផុត​នោះ​គឺ​នៅសម័យ Dust Bowl ក្នុង​ទសវត្ស ១៩៣០ ដែល​មាន​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច​ធ្លាក់​ចុះ​យ៉ាង​ខ្លាំង​។ តាមរយៈ​បទពិសោធន៍​របស់​យើង និង​តាមរយៈ​ការ​ធ្វើការ​ជាមួយ​ប្រទេស​ដទៃ យើង​ដឹង​ថា ការ​វិនិយោគ​ទៅ​លើ​កសិកម្ម​ប្រែ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គមកិច្ច​។

វា​ស្តែង​អោយ​ឃើញ​ថា ស្បៀង​អាហារ​មិន​មែន​ត្រឹម​តែ​ជា​ជីវជាតិ​ចិញ្ចឹម​រាង​កាយ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ តែ​វា​មាន​ភាព​ចាំបាច់​សំរាប់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​អោយ​សហគមន៍​មាន​ភាព​រឹងមាំ​ល្អ​។

គំនិត​ថ្មី​មួយ​ជា​គន្លឹះ​នៃ​កម្មវិធី​សន្តិសុខ​ស្បៀង​សំរាប់​អនាគត​គឺ​ថា វា​ដើរ​ហួស​ពី​ការ​គ្រាន់​តែ​ផ្តល់​ស្បៀង​អាហារ​ដល់​ប្រជាជន ហើយ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ដល់​ប្រភព​របស់​វា ដោយ​ឈរ​លើ​យុទ្ធសាស្រ្ត​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ ដែល​ខ្ញុំ​បាន​និយាយ​មក​។ នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា វា​មាន​ន័យ​ថា ជា​ការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ប្រឈម​របស់​គ្រួសារ និង​កសិករ​នៅ​ជនបទ ដែល​ជា​ឆ្អឹង​ខ្នង​នៃ​វិស័យ​កសិកម្ម​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​។

វា​មាន​ន័យ​ថា ជា​ការ​បង្រៀន​កសិករ​ពី​បច្ចេកទេស​កសិកម្ម និង​ទំលាប់​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​។ វា​មាន​ន័យ​ថា ជា​ការ​បង្រៀន​គេ​ពី​យុទ្ធសាស្រ្ត​ល្អ​ៗ​ក្នុង​មុខរបរ​។ វា​មាន​ន័យ​ថា ជា​ការ​ភ្ជាប់​ពួក​គាត់​ទៅ​នឹង​អ្នក​ផ្គត់ផ្គង់​ធនធាន និង​ទីផ្សា ទាំង​នៅ​កម្ពុជា ទាំង​នៅ​បរទេស​។ វា​មាន​ន័យ​ផង​ដែរ​ថា ជា​ការ​ធ្វើការ​ជាមួយ​ដៃគូ​របស់​យើង​នៅ​ថ្នាក់​ជាតិ និង​ថ្នាក់​ខេត្ត ហើយ​និង​ជាមួយ​វិស័យ​ឯកជន ដែល​នឹង​នាំ​ការងារ​នេះ​ទៅ​មុខ ក្នុង​រយៈពេល​យូរ​។

រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ​ដំបូង​នៃ​កម្មវិធី​សន្តិសុខ​ស្បៀង​សំរាប់​អនាគត​បាន​បង្ហាញ​អោយ​ឃើញ​ថា យុទ្ធសាស្រ្ត​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ និង​មាន​ការ​សហការ​គ្នា​នេះ ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នៃ​ភាព​អត់​ឃ្លាន និង​កង្វះ​អាហារូបត្ថម្ភ​ពិត​ជា​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​មែន​។ គំរោង​នេះ​បាន​ជួយ​កសិករ​ចំនួន​ជាង​មួយ​សែន​នាក់​ក្នុង​ការ​បង្កើន​ទិន្នផល​របស់​គេ​។ វា​បាន​ជួយ​កុមារ​ចំនួន​ជាង ១៣ ០០០ នាក់​អោយ​មាន​អាហារូបត្ថម្ភ​ប្រសើរ​ឡើង​។ វា​បាន​បង្កើន​ផលិតផល​កសិកម្ម​សំរាប់​លក់​ដល់​រាប់​លាន​ដុល្លា ដែល​នាំ​អោយ​កសិករ​មាន​ចំណូល​ច្រើន​ឡើង​។

តែ​ដើម្បី​ឃើញ​ផល​ពិត​ប្រាកដ​នៃ​កម្មវិធី​សន្តិសុខ​ស្បៀង​សំរាប់​អនាគត​នៅ​កម្ពុជា គេ​ត្រូវ​ចុះ​ទៅ​មើល​តាម​ខេត្ត​ដែល​កម្មវិធី​នេះ​កំពុង​ដំណើរការ​។ ខ្ញុំ​មាន​ឱកាស​បាន​ចុះ​ទៅ​មើល​ប៉ុន្មាន​ដង​មក​ហើយ​។

ខ្ញុំ​បាន​ចុះ​ទៅ​មើល​កសិករ​បណ្តុះ​ដំណាំ​លក់​ម្នាក់ នៅ​ខេត្ត​ពោធិសាត់ ដែល​មាន​ថ្នាល​សណ្តែក និង​ត្រសក់​ដ៏​គួរអោយ​ចាប់​អារម្មណ៍​។ ដោយ​ប្រើ​បច្ចេកទេស​សាមញ្ញ ហើយ​ចំណាយ​អស់​តិច ដូចជា​គំរប​ប្លាស្ទិក ការ​បន្តក់​ទឹក និង​ទ្រើង​ដំណាំ គាត់​អាច​បង្កើន​ផលិតកម្ម​របស់​គាត់​ដល់​មួយ​កំរិត​ថ្មី​។

ចំណូល​បន្ថែម​ដែល​គាត់​ទទួល​បាន​ជួយ​អោយ​កូន​គាត់​អាច​បន្ត​រៀន​សូត្រ​បាន ដែល​ធ្វើ​អោយ​ពួកគេ​អាច​មាន​លទ្ធភាព​រៀន​ចប់​ចុង​ចប់​ដើម ហើយ​មាន​ជោគជ័យ​ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ច​។ នេះ​គ្រាន់តែ​ជា​ឧទាហរណ៍​មួយ​តូច តែ​ច្បាស់ ស្តីពី​តំលៃ​នៃ​កម្មវិធី​សន្តិសុខ​ស្បៀង​សំរាប់​អនាគត ហើយ​និង​លក្ខណៈ​តូច​ៗ​រាប់​ពាន់​នៃ​ការ​ប្រែប្រួល ដែល​រួម​គ្នា​ទៅ អាច​ធ្វើ​អោយ​ប្រទេស​កម្ពុជា​មាន​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​បាន​។

សន្និសីទ​នេះ​នឹង​ក្រលេក​ទៅ​ក្រោយ មើល​ទៅ​រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ​នៃ​កម្មវិធី​សន្តិសុខ​ស្បៀង​សំរាប់​អនាគត ស្វែង​យល់​ថា តើ​យើង​អាច​រៀន​សូត្រ​អ្វី​ខ្លះ​ពី​អតីតកាល និង​វិធី​ដែល​យើង​អាច​យក​មេរៀន​ទាំង​នោះ​ទៅ​អនុវត្ត នៅ​ពេល​អនាគត​។ ការ​គិតគូរ​បែប​នេះ​គឺ​ជា​ការងារ​ដ៏​មាន​សារៈសំខាន់ ហើយ​មាន​សារៈសំខាន់​ចាំបាច់​សំរាប់​ជោគជ័យ​ជា​បន្ត​នៃ​កម្មវិធី​នេះ​។

បន្ទប់​នេះ​ពោរពេញ​ទៅ​ដោយ​មនុស្ស​ដែល​កំពុង​ធ្វើ​ការ​រួម​ចំណែក ទោះ​ធំ​ក្តី តូច​ក្តី ដល់​គោលដៅ​ដ៏​ប្រសើរ​នៃ​ការ​ធ្វើ​អោយ​លែង​មាន​ភាព​អត់​ឃ្លាន និង​កង្វះ​អាហារូបត្ថម្ភ នៅ​កម្ពុជា​។ ខ្ញុំ​សូម​អរគុណ​ដល់​លោក​អ្នក​ទាំងអស់ ដែល​មាន​វត្តមាន​នៅ​ពេល​នេះ ចំពោះ​ទឹកចិត្ត​ប្តេជ្ញា​របស់​លោក​អ្នក​ចំពោះ​ការងារ​ដ៏​ស្មុគស្មាញ តែ​មាន​សារៈសំខាន់​។

ខ្ញុំ​មាន​មោទនភាព​ចំពោះ​អ្វី​ដែល​យើង​បាន​សំរេច​កន្លង​មក ហើយ​ខ្ញុំ​រីករាយ​នឹង​ឃើញ​ការ​សំរេច​បាន​ច្រើន​ថែម​ទៀត​ជាមួយ​គ្នា ក្នុង​រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ​បន្ទាប់​ទៀត​។ សូម​អរគុណ​ច្រើន​។