ភ្នំពេញ
ថ្ងៃទី១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦
សូមជំរាបសួឯកឧត្តម សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថាន លោក Takahisa Tsugawa ភារធារីនៃស្ថានទូតជប៉ុន លោកស្រី Setsuko Yamazaki ប្រធានអង្គការ UNDP នៅកម្ពុជា ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ លោក លោកស្រី
សូមអរគុណដែលបានផ្តល់ឱកាសអោយខ្ញុំបានចូលរួមជាមួយលោក លោកស្រី ដើម្បីសម្ពោធគំរោងកំណែទំរង់អភិបាលកិច្ចបរិស្ថានដើម្បីការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយនិរន្តភាព។ ខ្ញុំមានសេចក្តីរីករាយក្នុងការចូលរួមជាមួយលោក អ្នកនៅក្នុងសកម្មភាពដ៏សំខាន់នេះ និងអបអរភាពជាដៃគូរបស់យើងជាមួយក្រសួងបរិស្ថាន ក្រុមប្រឹក្សាជាតិសំរាប់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តភាព កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍របស់សហប្រជាជាតិ និងរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន។ ភាពជាដៃគូនេះមានឡើងបន្ទាប់ពីរយៈពេលរាប់ឆ្នាំនៃការខិតខំ ការតាំងចិត្ត និងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់លោក អ្នកជាច្រើន នៅទីនេះ។
ជាបឋម ខ្ញុំសូមកោតសរសើរដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពិសេសក្រសួងបរិស្ថាន ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោករដ្ឋមន្រ្តី សាយ សំអាល់ ដែលបានបង្កើនការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះគោលដៅនៃការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយនិរន្តភាព។ ការប្តេជ្ញាចិត្តនេះឆ្លុះបញ្ចាំងអោយឃើញបំណងជាទូទៅរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា នៅក្នុងការការពារព្រៃ ដី និងផ្លូវទឹករបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
យើងបានដឹងតាមរយៈបទពិសោធន៍របស់ប្រទេសជាច្រើន នៅជុំវិញពិភពលោកថា ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាល ហើយនិងការយល់ដឹងកាន់តែច្រើនឡើងទៅលើបរិស្ថាននៅក្នុងចំណោមប្រជាជន គឺជាធាតុផ្សំយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងការខិតខំការពារធនធានធម្មជាតិ។
នៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្ញុំ ការបង្កើតទិវាផែនដីនៅឆ្នាំ ១៩៧០ បានឆ្លុះបញ្ចាំងអោយឃើញចលនាបរិស្ថានដ៏ខ្លាំង និងមានទំហំកាន់តែធំឡើង នៅជុំវិញប្រទេសអាមេរិក។ ប្រជាជនអាមេរិករាប់លាននាក់បានចេញដើរតាមផ្លូវ នៅទិវានោះនៅក្នុងខែមេសា ដើម្បីសំដែងការគាំទ្រចំពោះការការពារតំបន់ទំនេរ និងដើម្បីអំពាវនាវអោយមានការបញ្ចប់ការបំផ្លាញតំបន់ទាំងនោះ។ បន្ទាប់ពីនោះភ្លាម រដ្ឋាភិបាលបានចាត់វិធានការ។
មកដល់ត្រឹមពាក់កណ្តាលទសវត្សឆ្នាំ១៩៧០ ប្រទេសអាមេរិកមានវិធានការកំណែទំរង់រួមមួយ ដូចជាច្បាប់ស្តីពីខ្យល់អាកាសស្អាត ច្បាប់ស្តីពីទឹកស្អាត ដែលពង្រីកបទបញ្ជារបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធដែលមានបំណងការពារបរិស្ថាន។ ច្បាប់ទាំងនេះគឺជាឆ្អឹងខ្នងនៃប្រព័ន្ធច្បាប់របស់យើង ក្នុងការការពារបរិស្ថាន នៅពេលសព្វថ្ងៃ។
វាមើលទៅហាក់មិនធ្វើអោយគេមានការចាប់អារម្មណ៍ច្រើនទេ ហើយវាពិតជាមិនស្រួលទេ តែយើងបានដឹងថា បើគ្មានច្បាប់បរិស្ថានពេញលេញ និងដែលមានចែងលំអិតទេ យើងមិនអាចធ្វើអោយមានភាពជឿនលឿនទូលំទូលាយ នៅក្នុងការការពារបរិស្ថានបានទេ ពិសេសនៅក្នុងពេលសេដ្ឋកិច្ចមានកំណើន ហើយផ្អែកលើមុខវិស័យកាន់តែច្រើន។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាយើងមានមោទនភាពក្នុងការជួយរារដ្ឋាភិបាល ក្នុងពេលដែលរាជរដ្ឋាភិបាលធ្វើការដើម្បីបង្កើតក្រមថ្មីស្តីពីបរិស្ថាន គោលការណ៍ណែនាំស្តីពីការវាយតំលៃលើផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងអនុក្រិត្យស្តីពីការគ្រប់គ្រងរួមគ្នាលើតំបន់ការពារ។ ទាំងអស់នេះគឺជាឯកសារច្បាប់ដ៏សំខាន់ និងជាលទ្ធផលជាក់ស្តែងនៃគំរោងនេះ។
ខ្ញុំសូមសរសើររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាផងដែរ ដែលបានធ្វើអោយមានការចូលរួមរបស់ប្រជាជនខ្លួននៅក្នុងដំណើរការធ្វើពង្រាងលើកំណែទំរង់ទាំងនេះ។ ពិតមែនហើយ រឿងនេះទាមទារអោយមានពេលវេលា និងការខិតខំបន្ថែមទៀត។ តែការធ្វើអោយប្រជាជនកម្ពុជាមានឱកាសបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងការសរសេរច្បាប់ទាំងនេះ នឹងនាំអោយមានច្បាប់ដែលមានលក្ខណៈប្រាកដនិយម ត្រឹមត្រូវ និងប្រសើរច្រើន ហើយដែលនឹងជួយអោយរដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រង និងការពារព្រៃឈើ មច្ឆា ដី និងទឹកនៅក្នុងប្រទេសបានល្អច្រើន។
យើងដឹងផងដែរថា បើសាធារណជនចូលរួមនៅក្នុងការវាយតំលៃផ្នែកបរិស្ថាននៃគំរោងអភិវឌ្ឍន៍ វានឹងនាំអោយមានការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចដែលមាននិរន្តភាពច្រើន។ វាថែមទាំងអាចកែប្រែទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជន និងរដ្ឋាភិបាលរបស់គេថែមទៀតផង។ ប្រជាជនដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយការអភិវឌ្ឍន៍ អាចធ្វើការថ្លឹងថ្លែងលើផលប្រយោជន៍រយៈពេលខ្លី និងផលវិបាករយៈពេលយូរចំពោះសហគមន៍របស់គេ ហើយមានសំលេងនៅក្នុងការពិនិត្យឡើងវិញលើគំរោង។
ជាបន្ថែមលើការជួយរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងការរៀបចំក្រមបរិស្ថានថ្មី គំរោងនេះនឹងជួយដល់កំណែទំរង់ស្ថាប័ន នៅក្នុងក្រសួងបរិស្ថាន និងកសាងធនធានមនុស្សចាំបាច់សំរាប់អនុវត្តរបៀបវារនៃកំណែទំរង់ទូលំទូលាយមួយ។ ទាំងពីរនេះគឺជាជំហានសំខាន់ចាំបាច់ ហើយយើងរីករាយនឹងគាំទ្រ។ ការបង្កើតក្រមបរិស្ថានថ្មីមួយ ហើយនិងការគាំទ្រក្រមនេះជាមួយនឹងកំណែទំរង់ផ្នែកស្ថាប័នគឺជាជំហានដំបូងៗយ៉ាងសំខាន់។ តែវាគ្រាន់តែជាជំហានដំបូងៗតែប៉ុណ្ណោះ។
បន្ទាប់ពីនេះទៅ វាអាស្រ័យលើរដ្ឋាភិបាល វិស័យឯកជន និងប្រជាជនសាមញ្ញទេ ដែលត្រូវប្រែក្លាយទំហានទាំងនេះអោយទៅជាអ្វីដែលត្រូវអនុវត្តជាធម្មតាក្នុងស្ថាប័ន ពង្រឹងការអនុវត្តលើវា និងប្រែក្លាយការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រទេសកម្ពុជាចំពោះធនធានធម្មជាតិរបស់ខ្លួនអោយទៅជាការពិត។ការពង្រឹងការអនុវត្តក្រមនេះគឺជាបញ្ហាប្រឈមចាំបាច់ជាបន្ត។
ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវធានាថា កំណែទំរង់ទាំងនេះនឹងនាំអោយមានការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងការងារជាធម្មតា ទាក់ទងនឹងការធ្វើអាជីវកម្មលើធនធានធម្មជាតិ។ បើគេទទួលបានជោគជ័យនៅក្នុងដំណើរការជាជំហានៗនេះ នោះវានឹងនាំអោយមានការប្រតិបត្តិល្អលើបរិស្ថាន នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។
លោករដ្ឋមន្រ្តី ខ្ញុំដឹងថា លោកដឹងថា ក្នុងពេលដែលរដ្ឋាភិបាលជំរុញកំណែទំរង់ទាំងនេះទៅមុខ វានឹងមានការប្រឆាំង។ វានឹងមានបញ្ហាប្រឈម។ ទាំងនេះក៏ជាបញ្ហាប្រឈមធំផងដែរនៅក្នុងប្រទេសអាមេរិក។ តែនៅពេលលោកដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា លោក និងសហការីរបស់លោកនឹងគិតដល់តំលៃនៃអ្វីដែលលោកជួយនិងការពារ ហើយចងចាំថា វាមិនមែនគ្រាន់តែសំរាប់ប្រជាជនកម្ពុជានៅសម័យបច្ចុប្បន្ននេះទតែប៉ុណ្ណោះទេ តែវាសំរាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយៗមកថែមទៀតផង។
ជាថ្មីម្តងទៀត ខ្ញុំសូមអរគុណដែលបានអញ្ជើញខ្ញុំមកចូលរួម នៅថ្ងៃនេះ។ គេដឹងថា ប្រជាជនកម្ពុជាមានការស្រឡាញ់ និងអោយតំលៃចំពោះដីនិងធនធានធម្មជាតិរបស់គេ។ គំរោងនេះផ្តល់សំលេងជាក់ស្តែងដល់ការ ស្រឡាញ់ និងការអោយតំលៃនេះ។ សហរដ្ឋអាមេរិកមានមោទនភាពដោយបានធ្វើជាដៃគូជាមួយប្រទេសកម្ពុជា អង្គការ UNDP និងប្រទេសជប៉ុន នៅក្នុងការងារដ៏សំខាន់នេះ។
សូមអរគុណច្រើន។
